Geleneksel telsizlerin teknolojiye yenilmesi sonucu kamuda akıllı telefon öne çıkmış, telsizler ikinci plana itilmişti. Sayısal telsize geçişle birlikte hem bu anormal durum telâfi edilecek hem de telsiz üzerinden kriptolu iletişim sağlanmış olacak.
“Kamuda telsiz yerine WhatsApp kullanımı risk yaratıyor” başlıklı yazımda, bilgi güvenliği açısından büyük riskler ortaya çıktığına değinmiş ve sayısal telsiz kullanımının gündemde olduğunu hatırlatmıştım. Geçtiğimiz günlerde bu konuda gecikmeli de olsa bir gelişme yaşandı.
WhatsApp’ı aratmayacak telsizler yolda
Savunma Sanayii Başkanlığı tarafından koordine edilen ve ASELSAN tarafından yürütülen Sayısal Telsiz Haberleşme Ağı projesinde nihayet ilerleme sağlandı ve ilk etapta 24 ilde Emniyet Genel Müdürlüğü için sistemin kurulum çalışmaları tamamlanmak üzere. Projeyle video çekip gönderme, haritadan konum belirleyerek paylaşma gibi geleneksel telsizlerde bulunmayan özellikler kamu çalışanlarının telsizlerine gelmiş olacak.
Bilgi güvenliği için kriptolu iletişim
Kamuda polis, jandarma, itfaiye ve ambulans, acil durum ve afet görevlileri gibi personel genellikle olay yerinden hızlı bilgi verebilmek için cep telefonlarıyla fotoğraf veya video çekiyor, konum paylaşıyor ve böylece işlerin daha pratik yürümesini sağlıyordu. Nihayet sayısal telsizlerin kamuda yayılmasıyla bu paylaşımlar devletin kendi şebekesinde yapılacak ve bilgi güvenliği de sağlanmış olacak.
Yazılım tabanlı olduğu için esnek
Sistemle telsizler üzerinden araç ve kimlik sorgusu da yapılabilecek. Sistemin bileşenleri, ULAK A.Ş, diğer sistemleri ise ASELSAN tarafından geliştirilen yerli ürünlerden sağlanacak. Sistemde Aselsan’ın 3700 model sayısal el telsizleri tercih edildi. VHF veya UHF bantlarında çalışabilen yeni el telsizleri, yazılım tabanlı olması nedeniyle farklı platformlara göre de yapılandırılabiliyor.
DMR ile APCO25 Trunk standartlarını destekliyor
Aselsan’ın 3700 model sayısal el telsizleri, Avrupa Telekomünikasyon Standartları Enstitüsü (ETSI) tarafından 2015’te onaylanan Digital Mobile Radio (DMR) ile APCO25 Trunk standartlarını destekliyor. Yeni telsizlerde GPS konum servisi, Bluetooth, USB, MicroSD kart desteği ve renkli ekran mevcut. Yeni telsizlerde yazılımsal ve donanımsal kripto yeteneği olması da bilgi güvenliği açısından çok önemli bir avantaj.
Parmak izi ve yüz tanıma teknolojisi
Sadece ses haberleşmesini içeren dar band sistemli analog ve kriptosuz eski telsiz sistemi projeyle birlikte tarihe karışacak. Kriptolu olması nedeniyle yüksek güvenlikli iletişim sağlayan yeni nesil sayısal telsizler, parmak izi ve yüz tanıma bilgilerinin de sistem üzerinden aktarılmasını mümkün kılıyor. Sistemde kullanıcılar kriptolu olarak bireysel ve grup modunda mesajlaşma uygulamaları ile de haberleşebilecek.
Afetlerde kesintisiz haberleşme sağlanacak
Sayısal telsiz sistemine geçişle birlikte, deprem gibi afet durumlarında mobil iletişim şebekesinin çökmesi nedeniyle haberleşmede yaşanan aksaklıklar da tarihe karışacak. Bunun son örneği, 26 Eylül 2019 günü saat: 13:59’da İstanbul’da meydana gelen 5.8 büyüklüğündeki depremde yaşanmış ve mobil iletişim şebekesi çöktüğü için hem sivil hem de kamu haberleşmesi sekteye uğramıştı. Sayısal telsiz sistemine geçiş bu nedenle öncelikle gündeme alındı ve süreç hızlandırıldı.
Sağlık Bakanlığı WhatsApp’ı seçti
5 Temmuz 2019 tarihinde 2019/12 sayılı “Bilgi ve İletişim Güvenliği Tedbirleri” başlıklı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi yayınlanmıştı. Genelgede kamuda iletişim çözümlerinin güvenlik nedeniyle yerli ve milli çözümlerle sağlanmasına vurgu yapılıyordu. Süreçte buna uygun çözümler üretildiği görülmekle birlikte hâlâ güvenilirliği tam olarak kanıtlanmamış iletişim çözümlerinin kamu tarafında tercih edildiği görülüyor. Bunun son örneği, Sağlık Bakanlığı’nın koronavirüs salgınıyla ilgili danışma hattında WhatsApp’ı tercih etmesinde yaşandı.
Mobil operatörlerin kendi çözümü var
Türkiye’deki operatörlerin WhatsApp’a benzer uygulamaları var. Bunlara Türk Telekom’un LAFF ve Turkcell’in BİP’i örnek gösterilebilir. Bu uygulamaların kamuda tercih edilmesi gerektiği zaman zaman tartışılıyor. Ancak yerli ve milli olduğu savunulan bu çözümlerin yeterliliği hâlâ tartışmalı. Çünkü bu hizmetler operatörlerin hizmet tanıtımlarının baskısı altında ve tam manasıyla bağımsız olarak kullanıma açık değiller.
Operatör bağımsız bir çözüm çıkana kadar…
Türkiye’den operatörbağımsız bir iletişim çözümü çıkana ve uluslararası arenada rüştünü ispat edene kadar WhatsApp’ı tercih eden kurumlara eleştiri getirmek zor. Son olarak, “Bilgi ve İletişim Güvenliği Tedbirleri” genelgesinin tam manasıyla uygulanmadığını, uygulanması durumunda kamuda alternatif çözümler bulma konusunda büyük sorunlar yaşanabileceğini söylemeliyiz.
Anker Soundcore Infini Mini Soundbar (Ev Sinema Ses Sistemi) incelemesi
YouTube: https://www.youtube.com/c/melihbayramdede
Yeni videolardan haberdar olmak için Telegram kanalıma da abone olabilirsiniz: https://t.me/melihbayramdede
Sosyal medyada lütfen beni takip edin:
Instagram: https://www.instagram.com/melihbayramdede
Tiktok: https://www.tiktok.com/@melihbayramdede
Twitter: https://twitter.com/melihbayramdede
Facebook: https://www.facebook.com/melihbayramdede
LinkedIn: https://www.linkedin.com/in/melihbayramdede