ABD’de gazetelerin yaşadığı mali sıkıntı, ekonomik krizle birlikte iyice büyüyor. Reklamverenin reklam bütçesini kısması, gazetelerin gelirlerinin düşmesine neden olurken, tüketicinin tasarrufa yönelmesi de abonelik ve bayi satışını olumsuz etkiliyor. Tüm bunlara ilave olarak, ulusal sayılabilecek büyük gazetelerin yanında, çok sayıda yerel ve mahalli yayın bulunması, iyice daralan pazarda, ABD’de gazeteler için rekabeti son derece keskinleştiriyor.
Referans gazetesinden Gürül Öğüt’ün haberine göre, bu sorunlarla boğuşan Amerikan gazete endüstrisi, kâğıttan vazgeçip sadece internet üzerinden yayın yapmanın kurtuluş yollarından biri olup olmadığını tartışıyor. Kâğıt, baskı, dağıtım, işletme ve personel tasarrufu yaparak kârlılığını artırmayı hedefleyen bazı gazeteler, baskıyı ortadan kaldırıp hayatlarını internet sitelerinde sürdürmeye çalışıyorlar.
Seattle’ın seçimi
Bu gelişmeye son örnek vaka, ABD’nin Seattle kentinde yaşandı. Kentte yayımlanan iki günlük gazeteden biri, pazarın daralması nedeniyle radikal bir kararla karşı karşıya kaldı. Yayıncılık şirketi Hearst’e ait Seattle Post-Intelligence gazetesinin önünde iki seçenek vardı: Gazete ya kapanacak ya da hayatını internet üzerinden sürdürecekti.
Hearst, doğal olarak ikinci seçeneği tercih etti ve 17 Mart’ta Seattle P-I matbaası son kez döndü. Şimdi, Amerikan gazete sektörü, matbaasının fişini çeken ilk büyük gazete konumundaki Seattle P-I vakasını yakından takip ediyor. Basılmayan bir gazete sadece internette yaşayabilir mi? ABD’de benzer tedbirler alan, Seattle P-I dışında birçok irili ufaklı gazete daha var. Bunların bir kısmı baskıdan vazgeçip sadece internette var olmaya çalışırken, bir kısmı da baskı günlerinin sayısını azaltma yolu seçmişler.
VNU Media Group’a ait, gazete endüstrisine yönelik yayın yapan Editor&Publisher (E&P) sitesi, baskıdan tamamen veya kısmen vazgeçip hayatını internette sürdürmeye karar veren gazeteleri mercek altına yatırdı. E&P’nin araştırdığı temel soru, baskıdan tamamen vazgeçen veya baskı günlerini azaltan gazetelerin internet sitelerinin ziyaretçi trafiğinde nasıl bir değişim yaşandığı. Yani, okuru internet sitesine yönlendirmek için basılı gazete şart mı?
Sanal okuru düştü
İnternet trafiği ölçümü yapan Nielsen Online verilerine göre, 17 Mart’ta baskıdan vazgeçmesinin ardından Seattle I-P, martta ABD’nin en çok ziyaret edilen ilk 30 gazete web sitesi listesinden düştü. Seattleip.com sitesinin aylık tekil ziyaretçi sayısı martta, önceki yıla oranla yüzde 23 azalarak 1.4 milyon oldu. Nisanda ise tekil ziyaretçi sayısı düşüş oranı yüzde 23 oldu. Bu veriye göre, internet başarısı için basılı gazetenin bulunması şart.
Ancak E&P, 2 aylık veri analizinin kesin teşhis koymak için yeterli olmadığına dikkat çekiyor. Kaldı ki seattleip.com, kendi iç denetim ve takiplerine göre mart ve nisan aylarında ziyaretçi sayısının arttığını savunuyor. Gazetelerin kâğıttan vazgeçerek hayatlarını online sürdürmeleri, endüstride yeni bir fenomen ve ABD’de büyük oranda küçük, yerel gazeteler tarafından deneniyor.
E&P’nin görüşüne başvurduğu gazetecilik enstitüsü The Poynter Institute’ten analist Rick Edmonds, okurları internet sitesine yönlendiren temel aracın basılı gazete olduğuna dair daha somut delillerin önümüzdeki 6 ay içinde elde edileceğine inandığını ve dolayısıyla baskıdan vazgeçilme veya baskı günlerini azaltma kararının çok dikkatli verilmesi gerektiğini söylüyor: “Genelde basılı gazeteyi okuyan da internet sitesini kullanan da büyük oranda aynı okur. Yaşanan değişim, okurun basılı gazeteye ayırdığı süre azalırken, internetteki gazeteye ayırdığı sürenin artması.”
İnternet aboneliği
Bu tespiti, Güney Kaliforniya İletişim Fakültesi’ndeki Dijital Gelecek Merkezi tarafından yapılan araştırma da teyit ediyor. Merkezin her yıl gerçekleştirdiği, ABD’de online teknolojinin etkileri araştırmasının sonuncusuna göre, aynı içeriğe internetten ulaşabildikleri için gazete aboneliklerini iptal ettirenlerin oranı yüzde 22.
Öte yandan Scarborough Research tarafından ABD genelinde yapılan araştırmaya göre, internet gazete aboneliği ülke genelinde hâlâ çok düşük. Bir hafta süresince sadece internette gazete okuduğunu söyleyen yetişkinlerin oranı yüzde 4. Scarborough Research’ün basın ve dijital mecradan sorumlu başkan yardımcısı Gary Meo, basılı gazetenin internet sitesi trafiğini yönlendirdiği görüşüne katıldığını belirtiyor ve ekliyor: “Araştırma verilerinde bunu görüyoruz. Ölçümlemesini yaptığımız çoğu gazetenin basılı ve internet okurları arasında çok büyük bir kesişen kısım var.”
“Basılı gazetenin ortadan kalkması internet trafiğine ne yapıyor” diye soruyor Meo: “Elimizde bunun cevabı henüz yok. Bence, basılı gazeteyi kaldırdığınızda okurların bir kısmı internete gidecektir, bir kısmı gitmeyecektir. Soru: Bunların oranları ne olur?”